Gan nhiễm mỡ hay còn gọi là gan nhiễm mỡ. Nó xảy ra khi chất béo tích tụ trong gan. Có một lượng nhỏ chất béo trong gan của bạn là bình thường, nhưng quá nhiều có thể trở thành một vấn đề sức khỏe.
Gan là cơ quan lớn thứ hai trong cơ thể. Nó giúp xử lý các chất dinh dưỡng từ thức ăn và đồ uống, và lọc các chất độc hại ra khỏi máu của bạn.
Quá nhiều chất béo trong gan có thể gây viêm gan, làm tổn thương gan và tạo sẹo. Trong trường hợp nghiêm trọng, sẹo này có thể dẫn đến suy gan.
Khi gan nhiễm mỡ phát triển ở những người uống nhiều rượu, nó được gọi là bệnh gan nhiễm mỡ do rượu (AFLD).
Ở những người không uống nhiều rượu, bệnh này được gọi là bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD).
Theo một đánh giá nghiên cứu năm 2017, NAFLD ảnh hưởng đến 25 đến 30 phần trăm số người Nguồn tin cậy ở Hoa Kỳ và Châu Âu.
Các triệu chứng của gan nhiễm mỡ là gì?
Gan nhiễm mỡ có thể tiến triển qua bốn giai đoạn:
- Gan nhiễm mỡ đơn giản. Có sự tích tụ chất béo dư thừa trong gan. Gan nhiễm mỡ đơn giản phần lớn vô hại nếu nó không tiến triển.
- Viêm gan nhiễm mỡ. Ngoài chất béo dư thừa, gan còn bị viêm.
- Xơ hóa. Hiện tượng viêm dai dẳng ở gan đã để lại sẹo. Tuy nhiên, gan nói chung vẫn có thể hoạt động bình thường.
- Xơ gan. Sẹo ở gan đã trở nên phổ biến, làm suy giảm khả năng hoạt động của gan. Đây là giai đoạn nặng nhất và không thể hồi phục
Cả AFLD và NAFLD đều có biểu hiện tương tự. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, gan nhiễm mỡ không gây ra các triệu chứng đáng chú ý. Nhưng bạn có thể cảm thấy mệt mỏi, khó chịu hoặc đau ở phía trên bên phải của bụng.Một số người bị bệnh gan nhiễm mỡ phát triển các biến chứng, bao gồm cả sẹo gan. Sẹo gan được gọi là xơ hóa gan. Nếu bạn bị xơ hóa gan nghiêm trọng, nó được gọi là xơ gan, một tình trạng có thể đe dọa tính mạng có thể gây suy gan.
Tổn thương gan do xơ gan là vĩnh viễn. Đó là lý do tại sao điều quan trọng là phải ngăn chặn nó phát triển ngay từ đầu.
Nguyên nhân gan nhiễm mỡ
Đồ uống có cồn: Nguyên nhân phổ biến nhất của gan nhiễm mỡ là uống quá nhiều rượu bia, đồ uống có cồn. Bên cạnh đó chúng còn làm giảm hiệu quả điều trị bệnh của các loại thuốc.
Béo phì: Nguy cơ bị bệnh gan nhiễm mỡ ở người béo phì cao gấp nhiều lần người có trọng lượng bình thường. Cơ thể của người béo phì thường xuyên cung cấp chất béo vượt ngưỡng cơ thể hấp thu nên gây ra hiện tượng tích tụ mỡ trong gan.
Mỡ máu cao: Lipid trong máu đi qua gan quá nhiều thì hàm lượng cholesterol trong máu tăng cao, nếu vượt quá khả năng chuyển hoá của gan sẽ làm mỡ trong máu tồn đọng trong gan sinh ra gan nhiễm mỡ.
Tiểu đường: Bệnh tiểu đường bản chất là rối loạn chuyển hoá gluco, đường huyết cao sẽ tạo thành một lớp bao phủ khiến gan mất đi chức năng chuyển hoá cholesterol dẫn tới tình trạng tích tụ nhiều cholesterol gây ra gan nhiễm mỡ.
Sút cân quá nhanh: Sút cân quá nhanh khiến cơ thể không tổng hợp được apolipoprotein làm cho triglyceride tích tụ trong gan, lâu ngày sẽ gây thừa mỡ trong gan.
Tác dụng phụ của một số loại thuốc: Một số loại thuốc điều trị mỡ máu, lao phổi có thể có tác dụng phụ gây tổn thương gan, làm gan nhiễm mỡ.\
Đối tượng bị gan nhiễm mỡ
Gan nhiễm mỡ là bệnh rất thường gặp, ai cũng có thể mắc. Đặc biệt là những người uống nhiều rượu bia, béo phì, đái tháo đường, suy giáp, suy tuyến yên, hội chứng buồng trứng đa nang…
Biểu hiện của gan nhiễm mỡ qua tưng giai đoạn
Giai đoạn 1
Đây là giai đoạn nhẹ nhất, ít nguy hiểm, không có biểu hiện gì nên rất khó phát hiện bệnh. Lượng mỡ trong gan chiến khoảng 5 – 10% tổng trọng lượng lá gan. Nên nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời thì có thể chữa khỏi.
Giai đoạn 2
Đây là giai đoạn tích tụ, nuôi bệnh. Lượng mỡ trong gan chiếm 10 – 20% tổng trọng lượng lá gan nên đã xuất hiện những biểu hiện như chán ăn, khó tiêu, đầy bụng, buồn nôn, mệt mỏi… Những biểu hiện này rất phổ thông nên bệnh nhân thường chủ quan, không đi kiểm tra sức khoẻ nên bệnh có cơ hội phát triển nặng thêm và nhanh chóng chuyển biến xấu sang giai đoạn 3.
Giai đoạn 3
Đây là giai đoạn tiến triển cuối cùng của bệnh, lượng mỡ chiếm tới 20 – 30% tổng trọng lượng lá gan. Bệnh nhân sẽ cảm thấy đau tức hạ sườn bên phải, vàng da, vàng mắt, u mạch nổi lên trên da, chán ăn, mệt mỏi, sút cân nhanh chóng. Ngoài ra bệnh nhân còn bị rối loạn nội tiết tố, một số ít bệnh nhân nam phát triển tuyến vú, cương dương. Nữ giới thì tắc rong kinh, rối loạn kinh nguyệt.
Bệnh ở giai đoạn này không thể chữa trị được, chỉ điều trị giảm nhẹ và phòng tránh biến chứng dẫn đến viêm gan mạn tính, xơ gan, ung thư gan.
Gan nhiễm mỡ nên ăn gì?
Ăn nhiều rau củ quả: Rau củ quả chứa nhiều chất chống oxy hoá, giầu chất xơ có thể giúp ngăn ngừa tích tụ mỡ trong gan, hạ cholesterol trong máu và tế bào gan
Dầu thực vật: Chất béo không bão hoà có trong dầu thực vật có thể làm giảm cholesterol, giảm nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ và kiểm soát lượng đường trong máu.
Đạm từ trứng, sữa, thịt, cá, các loại đậu đỗ… Cấu tạo cơ thể cần có mỡ để chuyển hoá các chất trong cơ thể, vì vậy không nên kiêng tuyệt đối mỡ. Bệnh nhân nên chuyển sang ăn những loại dễ hấp thu như mỡ có trong cá…
Cá tươi: Là loại thực phẩm ít chất béo, giàu axit omega – 3, giúp giảm nồng độ cholesterol, giảm nguy cơ gan nhiễm mỡ và giảm nguy cơ ung thư.
Thảo dược thiên nhiên: Atiso, trà xanh, lá sen… đều có tác dụng giảm lượng mỡ trong gan, thanh nhiệt và điều hoà cơ thể.
Gan nhiễm mỡ kiêng ăn gì?
Hạn chế chất béo, mỡ động vật: Mỡ động vật chứa nhiều axit béo no (bão hoà) và có khả năng tái tạo cholesterol. Sử dụng nhiều mỡ động vật khiến gan không bài tiết được mỡ dẫn đến tình trạng gan nhiễm mỡ
Thực phẩm giàu cholesterol: trứng lộn, nội tạng động vật, đồ chiên rán, đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn chứa lượng cholesterol rất cao.
Không ăn nhiều thịt đỏ: thịt bò, thịt dê chứa nhiều protein, chuyển hoá tại gan. Gan không chuyển hoá được sẽ làm tăng lượng mỡ tồn đọng khiến bệnh gan nhiễm mỡ càng trầm trọng hơn.
Hoa quả chứa hàm lượng fructose cao: Việc tránh ăn các loại quả chứa nhiều fructose như quả vải, nho khô, việt quất ngọt, chà là, quả lựu…sẽ giúp giảm gánh nặng cho gan, phòng ngừa gan nhiễm mỡ.
Gia vị cay nóng: ớt, hồ tiêu, gừng, riềng, tỏi, cà phê là những gia vị cay nóng có mặt trong danh sách không nên ăn của bệnh nhân gan nhiễm mỡ.
Chất kích thích như rượu, bia, đồ uống chứa cồn: đây là nguyên nhân chính gây bệnh về gan. Chúng làm cho gan quá tải, suy giảm chức năng. Không chỉ làm tổn thương các mô gan mà còn dẫn đến xơ gan, đột biến tế bào có thể gây ung thư gan.